Booming ninenties

Interessant filmpje over het verstrekken van leningen en verzekeringen in de booming ninenties, geldt in grote lijnen ook voor ons land. De consequenties van deze praktijken drukken tot op de dag van vandaag zwaar op de Amerikaanse economie.

Achter op schema

Vijftig jaar geleden zond de BBC voor het tv-programma Horizon  uit. Tijdens één van de uitzending werd de toen nog 'jonge' eindbaas en held Arthur C. Clarke geïnterviewd. Eigenlijk was het meer een monoloog waarin werd vooruit geblikt op de toekomst, het nieuwe millennium en de technologische ontwikkelingen die de mensheid dichter bij elkaar zouden brengen. Tijdens de uitzending werd uitgegaan van technologie die toen (50 jaar geleden) al beschikbaar was. Mensen die in een stad wonen hoeven maar uit een raam te kijken om te beseffen dat ondanks de komst van het internet en nieuwe communicatietechnologieën er verdomd weinig veranderd is in een halve eeuw. Natuurlijk is de wereld van nu uiterlijk ontzettend veel veranderd, maar ik ben op zoek naar technologische vooruitgang die de mens als geheel naar een hoger plan heeft geteld. Internet dus en verder...?

 Ik heb dus niet over de  iPhone, tablet,margaitamakers etc. Ik heb het hier over oplossingen voor het tekort aan water- en energie, nieuwe landbouwmethoden, schone brandstoffen en huisvesting die tegelijkertijd onze Aarde sparen. Bekijk de hele uitzending hier en hier en realiseer je dat we achter op schema liggen. Waar ligt het aan? Zeg jij het maar.

Nederland en haar economische crackbabies.

 We nemen het de jaren 90’kinderen natuurlijk niet kwalijk dat zij Jacobse en van Es – vrije jongens, cowboys die geen robots wilden worden– niet kennen. Wim de bie en Kees van Kooten, de bedenkers van deze tijdloze televisie, stopten in 1998 met hun tvprogramma ‘Keek op de week’. De oudsten van deze generatie waren toen dus acht jaar, die hoeven zich dan ook nergens voor te schamen. Oplettende nineties kids zal het misschien zijn ogevallen dat de ABN bank de helft van zijn naam mist. Ikzelf (1989) werd heel erg boos door het rentepercentage dat wordt weergegeven achter de heren. 9.40%.

Ter verduidelijking, vandaag 12 februari, liggen de spaarrentepercentages rond2 á 3%. Jeleestzelf. 

Nou is het aan jongeren die de ‘yolo doctrine’  (you only live once)  aanhangen toch al moeilijk om uit te leggen waarom dit een probleem is. Maar de kans dat mijn generatie en die daarna ooit nog gaan profiteren van ’fantastische’ financiele producten die maandelijks meer dan 5 of 6% rente uitkeren is nihil en dat zouden de ouders van dit land ‘best’ erg moeten vinden. 

Bron: cbs, bewerking door geldreview. 

Neo-liberalisme 

Mensen die weten hoe deze hoge rentes mogelijk werden gemaakt, zouden de bovenstaande grafiek als positieve trend kunnen zien. De banken hebben samen met de overheid en de consument (onze ouders) jarenlang de kaders van de huidige crisis en de volgende gebouwd door bepaalde markten te derugeleren en/of vrij te geven aan commerciële partijen(privatisering). Dit overheidsbeleid stamt uit de tweede helft van de jaren 80’ en werd grotendeels vormgegeven door Milton Friedman en zijn ‘Chicago boys’. Deze neoliberale economen van de universiteit van Chicago waren grote 'voorvechters' van de vrije markteconomie en er heilig van overtuigd dat, wanneer de overheid zich terug zou trekken uit de markten (financiële markt, onderwijs, zorg, etc.) wereld en de wet en regelgeving zou versoepelen, de markten zichzelf zouden reguleren.

Het bedrijfsleven bepaalde vanaf dat moment de regels in hun eigen sector. Dit is vooral in de bankenwereld uit de hand gelopen, maar ook in het hoger onderwijs, de zorg en de bejaardenzorg in ons land zijn allemaal 'geraakt' door dit beleid en zochten bedrijven en instanties  de grenzen van de regels op. De V.S. stopten in 2009 al met het strikt naleven van deze economische wetten. Bij ons gaat dat jammer genoeg wat trager, toch zijn er gelukkig ook Nederland mensen die door hebben dat de wereld en vooral het kapitalisme bezig is een nieuwe vorm aan te nemen.

In een column op zijn website schrijf topeconoom Han de Jong, sinds 2005 chef economie ABN-AMRO, het volgende.

Het kapitalisme kenmerkt zich door particulier eigendom, individuele vrijheid en het marktmechanisme. De voortdurende competitie die in het systeem zit ingebakken, impliceert een voortdurende spanning op diverse terreinen, zoals tussen ‘winnaars’ en ‘verliezers’, de markt en de overheid en het individu en de groep. Er kan geen twijfel over bestaan dat de vrije markteconomie zeer succesvol is qua het verhogen van onze materiële levensstandaard en het bieden van ontplooiingsmogelijkheden voor het individu. Maar de genoemde spanning loopt soms zo hoog op dat de samenleving uit balans raakt. De depressie van de jaren dertig was daar een voorbeeld van. Dan moet het systeem zich transformeren en dat gebeurt dan ook. Kapitalisme, de Jong, 2013.

Crackbabies

Ook ik en mijn generatiegenoten hebben van de successen van de vrije markt economie geprofiteerd. Die playstations, nintendo’s en nikes moesten ergens van betaald worden. Jarenlang stegen de huizenprijzen, was de inflatie lager dan de spaarrente, werd er volop gebouwd en geïnvesteerd en durfden de banken te investeren in nieuwe initiatieven. Opgroeien in dit financiële systeem was voor de meesten van ons een feestje en toen we naar de middelbare school gingen werd ons verteld dat, mits we de goede keuzes  maakten en hard werkten, er een mooie carrière in het verschiet lag voor ons. 

De meeste van mijn leeftijdsgenoten geloven dit nog steeds en als ik mensen ervan probeer te overtuigen dat de toekomst voor vele van ons toch iets minder rooskleurig zal zijn, word ik nauwelijks serieus genomen of ben ik de hater, dus daar ben ik maar mee gestopt. Just keep waiting on the world to change.  Maar toch behoud ik de hoop dat jongeren snel in gaan zien dat de uitgangspunten waarmee ik en vele anderen zijn grootgebracht, niet meer tellen of haalbaar zijn, vervangen door nieuwe spelregels.

Als ik om mij heen kijk zie ik echter maar weinig bewustzijn onder jongeren. Kun je hen dat kwalijk nemen? Volgens mij niet. Het zijn de ouders, die zich jaren geleden omver hebben laten lullen door de snelle jongens uit Amerika, het waren de ouders die zich nogmaals omver hebben laten lullen door de hypotheekadviseurs, het waren de ouders die neo-liberalen, Wiegel en van Agt, de sleutels van ‘het torentje’ gaven. Wij betalen daar de prijs voor en in plaats van lessen te trekken uit het falen van de ouders van Nederland, staan we te trappelen om hun plaats over te nemen in een economie die niet meer bestaat. Bovenal zijn het de ouders die nog steeds als muppets aan de lijn staan en weigeren hun kinderen voor te bereiden op de echte wereld.

Ik zie een generatie jongeren die jarenlang bloot is gesteld aan hoogconjunctuur, marketingtechnieken( het is pas kerst als de coca cola reclame op tv is) en welvaart. Een generatie die opgegroeide in een bull market, maar een gezin zal moeten stichten in een bear market. Een generatie die niet beseft dat termen als Bull en Bear een gigantische impact op hun leven hebben gehad en voorlopig nog steeds heeft. Compleet bewusteloos zijn vele van hen en verspillen hun tijd aan niks. Een generatie die ongewild verslaafd is geraakt aan een levensstandaard die steeds schaarser wordt. We zijn een generatie van economische crackbabies.

Nederland, dit kan beter.

Age is nothing but a number

 

Age does not diminish the extreme disappointment 

of having a scoop of ice cream fall from the cone.

-Jim Fiebig-

Column: De wanbetaler

               foto:Tim Uunk

In het belang van de aankomende revolutie is het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen zo diep mogelijk in de shit geraken. In de shit geraken staat in dit geval gelijk aan diep in de schulden, problemen met de autoriteiten en een gebrek aan perspectief voor de toekomst. Hoe sneller en extremer zich dit zal voltrekken, des te eerder er een revolutie zal plaatsvinden.
Op het moment dat ik dit schrijf sijpelt er een bericht binnen in mijn hersenpan over iets dat op het RTL nieuws wordt uitgezonden. ‘Wanbetalers zorgverzekering gaan harder aangepakt worden’. Ik laat het even op mij inwerken. Een moment van stilte, een minuut of iets dergelijks denk ik, probeer ik mij de mens in te beelden (ik zou zeggen “voor de geest te halen”) die nu een nieuwe naam in een al lange reeks van andere namen heeft toegevoegd gekregen. Die mens, die wellicht ook namen als werkloze, shag-roker, tokkie, plebs, uitbuiter en nog een hele rits aan andere mogelijkheden als roepnaam opgelabeld heeft gekregen, heeft nu een nieuwe naam, wanbetaler.
Ik zie een gezin voor mij. Een doorsnee gezin, een gezin waarin de man hard aan het werk is, een gezin waar moeder de vrouw de zorg draagt voor de kinderen en een gezin waar de kinderen zorgeloos (die moet weg) naar school gaan elke dag en bovendien leren om met twee woorden te spreken. Ja, meester. Nee, meester. Doorsnee gezin stemde altijd netjes als de stembussen open gingen. Doorsnee gezin geloofde in de democratie, in het zegevieren van het recht, in het goede van de mens.
Doorsnee vader heeft het moeilijk met de recessie, hij heeft een huis gekocht met een dure hypotheek maar door de crisis is zijn huis in waarde gedaald. Doorsnee vader, die altijd hard aan het werk is geweest in een willekeurige sector, we noemen pak em beet de zorg, de automatisering, ICT, detailhandel, kies maar iets, is zijn baan verloren.  Doorsnee vader kan de hypotheek niet meer ophoesten en de bank die een mooie lening in goede tijden kon verstrekken besluit dat doorsnee vader zijn huis maar moet verkopen om de schuld te vereffenen. Een probleem is alleen dat het huis minder waard is geworden waardoor vader een restschuld over heeft gehouden. Doorsnee vader zit diep in de schulden en kan nu zijn zorgverzekering niet meer betalen.
Doorsnee vader heeft een nieuwe naam gekregen. Wanbetaler.
Wanbetaler, wat is een wanbetaler eigenlijk? Edith Schipper, minister van Volksgezondheid namens de VVD, noemt mensen die de zorgverzekering niet betalen, wanbetalers. Wikipedia zegt dat een wanbetaler iemand is die van een dienst gebruik maakt zonder ervoor te betalen. Nou vooruit, Wikipedia vinden wij geen goede bron. Van Dale dan: ‘slechte betaler’. Dat vind ik wel een leuke, ‘slechte betaler’. Drie bronnen, de een discutabeler dan de ander, geven allemaal aan dat er een negatieve ondertoon zit aan het woord wanbetaler.
Dit is waar het interessant wordt. Wanbetaler is niks meer of minder dan een persoon waaraan de wens om te betalen ontbreekt. Een wanbetaler is iemand die niet betaald aan een persoon die verwacht dat er betaald gaat worden. De persoon die verwacht dat er betaald dient te worden, is de sleutel in het geheel. Leen ik 10 euro uit aan een vriend, dan verwacht ik dat die vriend de 10 euro terugbetaalt, zo niet dan is hij een wanbetaler.

Zo komen wij weer bij doorsnee vader. Doorsnee vader, of eigenlijk wanbetaler, is een aantal jaar geleden namelijk nogal hard in het ootje genomen. Wanbetaler mocht toentertijd namelijk voor veel minder geld gebruik maken van dezelfde diensten. Wanbetaler werd vanaf 2006 verplicht om zo’n 100 euro per maand over te maken aan de zorgverzekeraars per volwassen hoofd van het gezin om gebruik te maken van de zorg tot 250 euro. Maakte wanbetaler hier geen gebruik van dan kreeg hij 250 euro terug. Deze regeling is vervallen en zo ging wanbetaler er steeds maar weer op achteruit.
Met het uitbreken van de crisis, de toenemende werkloosheid, het kiezen van de VVD, het groter maken van Europa, het chronische gebrek aan geldstromen, het gebrek aan perspectief op een betere toekomst en de toenemende en groeiende onvrede over alles in Nederland, zal er nog iets veel harder groeien dan alle vreselijke zaken die hiervoor zijn opgesomd.

De wens om de kaarten opnieuw te schudden zal groeien. Wanbetaler wil weer doorsnee worden, werkloze wil weer werker zijn,uitkeringstrekker wil weer ondernemer zijn en ik, ik vind het allemaal prima. Voor mijn gedroomde revolutie moeten er vele medestanders zijn, ik zie ze toenemen en dat stemt mij tevreden. Johan Cruijff zei: ‘Elk nadeel heb zijn voordeel?’ Ik zeg: ‘ Elke crisis schept kansen’.
==
R.C.

Eerlijk over Europa (2)

Als jullie toch eens wisten wat wij allemaal weten, dat zou er toch eindelijk eens een verandering in de mentaliteit komen. Toch? Soms is iets zo overduidelijk dat je denkt dat het niet waar kan zijn, het ligt dan zo voor de hand dat je denkt: “Nee, dit kan niet, hier zit iets achter”.

Tom Staal, onderzoeksjournalist van de eerste orde. Een hardleers mannetje dat geen genoegen neemt met nee, iemand die een opening ziet als je zegt dat je niks met hem te maken wilt hebben en iemand die je het bloed onder de nagels kan halen. Althans, bij de mensen die hij wilt interviewen.

Tom Staal ging naar het Europees Parlement in Straatsburg, de plek waar de democratie van Europa vorm krijgt. De plek waar de leiders van het heden, komend uit het verleden, beslissingen nemen voor de toekomst. Deze beslissingen nemen zij, uiteraard, met de nodige verantwoordelijkheid.

Verantwoordelijkheid is tegenwoordig iets heel bijzonders geworden, verantwoordelijkheid belonen wij tegenwoordig namelijk exponentieel. Een bankdirecteur bijvoorbeeld die handtekeningen zet achten wij verantwoordelijk voor gevoerd beleid, die handtekeningen vertegenwoordigen verantwoordelijkheid en die verantwoordelijkheid dient exponentieel vergoed te worden. Natuurlijk doet een directeur veel meer dan slechts handtekeningen zetten, hij denkt na over beleid, onderhoudt contacten en nog veel meer. Het punt blijft echter staan dat wij mensen aan de top, klaarblijkelijk, exponentieel dienen te belonen. Waarom eigenlijk?

Het antwoord op deze vraag is omdat ze anders naar het buitenland vertrekken. Naar Straatsburg bijvoorbeeld. In Straatsburg gelden andere regels dan in bijvoorbeeld Nederland. In Straatsburg werk je voor zo’n 6000 euro per maand, check je in om 7 uur s’avonds en verdien je daarmee 150 euro, heb je de beschikking over 21.000 euro per maand om personeel te betalen en heb je een auto beschikbaar om je te laten vervoeren.  In Straatsburg heb je geen verantwoordelijkheid. Het boeit niemand iets of je wel of niet aanwezig bent bij een debat over gelijkheid van rechten voor mannen en vrouwen, of je wel of niet aanwezig bent bij een stemmingsronde . Niemand boeit het iets. Op Tom Staal na.

Tom Staal heeft dit in het openbaar kenbaar gemaakt, via de website Geenstijl heeft hij zijn filmpje aan de wereld laten zien en grote nieuwssites als the Times, Fox en vele anderen hebben het filmpje overgenomen. Schande sprak de journalistiek ervan, de Europees parlementarier die Tom Staal had dreigen te slaan bood zijn excuses aan, een kleine storm van kritiek woedde en woedt wellicht nog steeds wel een beetje in de luwte maar het hoogtepunt is geweest.

Het exponentieel belonen van verantwoordelijkheid, dat geld moet ergens vandaan komen en dat komt het. Het komt uit de zak van de burger. Op het moment dat wij 6 miljard Euro gaan bezuinigen loopt een Europarlementarier zich vol te eten, in te checken om 7 uur en vervolgens met zijn klaarstaande auto naar een nachtclub te gaan.

Het boeit ons niet meer, ik kijk er in ieder geval niet meer van op, slechts een cynische lach als ik een verbaasde blik opmerk van een onwetende. Als jullie toch eens wisten wat wij allemaal weten, dan zouden er rellen plaatsvinden. Dan zouden wij, plebs, schande spreken van de graaicultuur van de bovenlaag, ze graaien letterlijk in de zak geld die wij als collectief hebben opgehaald. Iedereen weet het, niemand boeit het. Behalve Tom Staal, hij doet moeite om het ware verhaal van Europa te vertellen. Tom Staal zou exponentieel beloond moeten worden. Weet je waarom?Omdat hij de verantwoordelijkheid draagt omde onderste steen boven water te krijgen.

--

R.C.

We are the ones

                      

We are the ones, the ones you left behind..
Don't tell us how, tell us how to live our lives.
Ten million strong we're breaking all the rules.
Thank you for nothing, cause there's nothing left to lose